Odkryto ślady uderzenia meteorytu, który wstrząsnął Ziemią 600 milionów lat temu

Około 600 milionów lat temu na Ziemi żyły dziwne, miękkie stworzenia morskie. Jednak potężny meteoryt uderzył w obszar dzisiejszej północnej Australii i prawdopodobnie doprowadził do zniszczenia tego ekosystemu.

Uderzenie pozostawiło długi, płytki krater i wywołało fale uderzeniowe, które przemieszczały się przez warstwy skalne, tworząc rzadkie formacje geologiczne zwane „stożkami pęknięć”. Choć dokładna skala zniszczeń pozostaje nieznana, geolodzy uważają, że większe uderzenia meteorytów w tym okresie mogły wywołać globalne zmiany klimatu i składu chemicznego oceanów, a być może nawet odegrały rolę w jednym z najwcześniejszych masowych wymierań na Ziemi.

Dziwny starożytny świat

Około 600 milionów lat temu, w okresie ediakarskim, Ziemia wyglądała zupełnie inaczej niż dzisiaj. Kontynent, który właśnie wyszedł z epoki lodowcowej, był w dużej mierze opustoszały i pozbawiony życia. Jednakże oceany są pełne dziwnych stworzeń o miękkich ciałach. Wśród nich znajdują się robakopodobne stworzenia z głowami w kształcie półksiężyca, spiralne skupiska o dziwnej symetrii trzyczęściowej oraz gigantyczne struktury przypominające paprocie.

Te starożytne formy życia mogły zostać unicestwione, gdy meteoryt o szacowanej szerokości od 200 do 400 metrów (700 do 1300 stóp) przeleciał przez niebo i uderzył w ląd lub płytką wodę w pobliżu dzisiejszego pasma górskiego Davenport w północnej Australii. Mimo że pierwotny krater uderzeniowy uległ znacznej erozji, ślady uderzenia zachowały się w postaci pofałdowanych warstw skał osadowych i wulkanicznych.

3 lutego 2025 roku kamera Operational Land Imager (OLI) na satelicie Landsat 8 uchwyciła obraz miejsca uderzenia, znanego jako struktura uderzeniowa Amelia Creek. W wyniku zderzenia powstał rów w kształcie kajaka o szerokości około 1 km i długości 5 km. Analiza obserwacji satelitarnych pokazuje deformacje regionalnych warstw skalnych rozciągających się na około 10 km na północ i południe od krateru uderzeniowego, przy minimalnych deformacjach w kierunku wschodnim i zachodnim.

Długi, wąski kształt krateru oraz regionalny wzór deformacji wskazują, że meteoryt uderzył pod bardzo ukośnym (płytkim) kątem. Uderzenie meteorytu pod większym kątem, takie jak to, które spowodowało wyginięcie dinozaurów, pozostawiłoby głębszy, bardziej symetryczny krater i utworzyłoby wyniosłość w środku krateru zwaną „centralnym wypiętrzeniem”.

Ukryte wskazówki w skałach

Inne wskazówki dotyczące uderzenia w potok Amelia Creek są ukryte w pobliskich warstwach kwarcytu. Począwszy od lat 80. XX wieku geolodzy odkryli wachlarzowate pęknięcia, później nazwane stożkami pęknięć. Są to rzadkie formacje geologiczne, które powstają tylko wtedy, gdy w wyniku zderzeń powstają fale uderzeniowe rozprzestrzeniające się w skale. Wszystkie stożki uderzeniowe w tym rejonie mają kształt półksiężyca, głównie na południe od krateru, co jest kolejnym dowodem na to, że meteoryt uderzył pod niewielkim kątem.

Tajemnicze skutki zderzenia

Rozmiar zniszczeń spowodowanych uderzeniem pozostaje niejasny, uważa się jednak, że meteoryty uderzające pod niewielkim kątem powodują mniejsze szkody niż te, które uderzają pod dużym kątem. Mały kąt oznacza, że ​​meteoryt pokonuje większą odległość w atmosferze Ziemi, spala więcej masy i często rozpada się na mniejsze kawałki przed uderzeniem.

Ogólnie rzecz biorąc, najpoważniejsze uszkodzenia prawdopodobnie ograniczą się do obszaru w pobliżu miejsca uderzenia. Jednakże geolodzy zgromadzili dowody na to, że dwa inne, większe uderzenia w okresie ediakarskim mogły mieć większe, wręcz globalne skutki, przyczyniając się prawdopodobnie do wyginięcia tajemniczej grupy stworzeń zwanych akritarchami oraz przyczyniając się do globalnych zmian w chemii oceanów i klimacie.